Historia kawy – jak odkryto kawę i jak ją dziś przygotowujemy

Znaczenie kawy w kulturze XXI wieku jest naprawdę fascynujące, a jej historia sięga dosłownie pradawnych czasów, bo tak naprawdę do dziś nikt nie wie, kiedy i jak ją odkryto. Legenda głosi, że pierwsze efekty picia kawy zauważył etiopski pasterz kóz, który zdał sobie sprawę, że jego kozy nabierały energii po zjedzeniu owoców z konkretnego drzewa, znanego dziś jako kawowiec. Przygotowano wtedy pierwsze napoje kawowe – po prostu gotując owoce w wodzie – zupełnie inny rodzaj kawy niż ta, którą cieszymy się dzisiaj. Dowiadując się więcej o kawie, a co ważniejsze – mając jej różne odmiany z całego świata do wyboru, mamy dziś wiele odmian napojów, które wypływają z różnych kultur i tradycji.

Uprawę i handel kawą rozpoczęto na Półwyspie Arabskim. Już w XVI wieku kawa była spożywana nie tylko w domu, ale także w pierwszych publicznych kawiarniach, w których picie kawy było rytuałem związanym z socjalizacją. Ponieważ wielu pielgrzymów z całego świata odwiedziło Wschód, to również zauważyło ten „towarzyski” napój. Tym sposobem kawa stała się popularna poza granicami Arabii i zaczęła się rozprzestrzeniać po całym świecie. Europa oswoiła się z kawą w XVII wieku. Początkowo budziła ona kontrowersje i niepewność, bo uważano ją nawet za „gorzki wynalazek szatana”, ale wkrótce doceniono zarówno jej właściwości pobudzające, jak i wysublimowany smak, a także wartości związane z socjalizacją i poczuciem przynależności, które jeszcze bardziej wpłynęły na jej popularność. Pojawiało się coraz więcej europejskich kawiarni, a wkrótce potem niektóre miejsca oferowały kawę zamiast popularnej wówczas herbaty.

Główne sposoby przygotowywania kawy w czasach obecnych

Dzięki dzisiejszym możliwościom przygotowywania kawy, od urządzeń filtrujących po ekspresy do kawy, możemy wydobyć z ziaren różne i niepowtarzalne smaki, wybierając określoną metodę parzenia. Oto kilka najczęściej używanych:

• Drip lub filtr – zaparzanie polega na tym, że gorąca woda powoli przepływa przez palone, mielone ziarna kawy w filtrze. Woda przesącza się przez zmieloną kawę, wchłaniając jej olejki, aromaty i esencje, powoli kapiąc do filiżanki. Do tej techniki parzenia używa się specjalnych urządzeń z filtrem.
• Zalewanie wodą – wciąż najpopularniejsza metoda parzenia, polegająca na zalewaniu gorącą wodą kawy mielonej znajdującej się w szklance. Daje dość mocny napar.
• French press – mieloną kawę wsypuje się do specjalnego urządzenia zwanego French press i zalewa gorącą wodą. Następnie dociska metalowym filtrem, aby oddzielić fusy od napoju i przelewa do filiżanki. Olejki eteryczne z kawy trafiają do naparu i nadają kawie bogatszej i pełniejszej cielistości (ang. body).
• Cold brew, czyli kawa na zimno – grubiej zmielone ziarna kawy zalewa się wodą o temperaturze pokojowej i pozostawia się do nasiąknięcia przez określony czas. W rezultacie otrzymuje się mniej gorzki napój, który ma sporą zawartość kofeiny. Proces Cold brew może zająć od 12 do 24 godzin i tę kawę pije się na zimno.
• Metoda ciśnieniowa – espresso – gorąca woda pod ciśnieniem jest przepuszczana przez drobno zmieloną kawę znajdującą się w specjalnym filtrze. Ta metoda wymaga specjalnego ekspresu do kawy – automatycznego lub kolbowego. Siła wody pod ciśnieniem daje porcję skoncentrowanej kawy o wyjątkowym smaku i konsystencji. Jest to metoda bazowa dla wielu kawowych napojów, także z mlekiem, jak cappuccino, czy latte.

Najpopularniejsze napoje kawowe z dodatkami, które możesz przygotować w domu

Aby przygotować napój kawowy, jak popularne cappuccino, potrzebne jest kilka składników. Świat kawy jest bardzo szeroki. Wraz z milionami konsumentów pojawiły się setki przepisów na przygotowanie niezwykłych napojów kawowych. Jeśli podróżujemy po świecie, to poznajemy lokalne napoje i szybko zdajemy sobie sprawę, że w zależności od klimatu lub popularnych lokalnych składników, stworzono napoje wyjątkowe dla danego regionu. Na przykład we Włoszech espresso jest często podawane z plasterkiem cytryny lub pomarańczy na boku, ponieważ te owoce są tam tak popularne, że zaczęto je łączyć z kawą i odkryto, że całkiem dobrze się komponują. Poznajmy więc kilka najczęściej spotykanych składników, abyś mógł sam poeksperymentować, a może nawet stworzyć własny przepis.

• To oczywiste, że żaden napój kawowy nie może istnieć bez porcji kawy, zwykle espresso. Stanowi to podstawę, a napój może pochodzić z ziaren arabiki, robusty lub ich mieszanek. W zależności od tego, w jakim stopniu ziarna są palone – jasnym, średnim lub ciemnym – smak napoju może zmienić się z lekkiego na bardziej intensywny.
• Gorąca woda. Ponieważ woda jest niezbędna do przygotowania kawy warto wspomnieć, że zawarte w niej składniki mineralne i dodatki mają wpływ na smak kawowego napoju. Najlepsza jest woda butelkowana (nie mineralna!) o czystym smaku i neutralnym pH, zarówno do espresso, jak i kawy przyrządzanej innymi metodami.
• Do tworzenia najpopularniejszych napojów na bazie mleka, takich jak Cappuccino, Caffe Latte, Flat White, itp. używa się różnych rodzajów mleka. W dzisiejszych czasach kawy przygotowywane są z mleka krowiego lub pochodzenia roślinnego, jak sojowe, owsiane, migdałowe, czy inne orzechowe. Mleko można stosować zwykłe lub spienione, aby uzyskać różne tekstury. W niektórych napojach używane jest nawet mleko skondensowane, jak w popularnej w Hiszpanii Café bombón, gdzie nadaje jej słodyczy i konsystencji.
• Świetnie komponuje się z kawą, czy to jako posypka na aksamitnej piance, czy jako dodatek w innej postaci, albo jako syrop w słynnym napoju Mocha, a także w czekoladowych Frappe – zimnych i słodkich napojach kawowych z mlekiem.
• Choć zwykle jest to napój sam w sobie, to w parze z kawą często tworzy unikalną mieszankę. Herbata Chai jest zwykle podawana z porcją espresso.
• Do kawy można dodawać różne alkohole. Zwykle idą one w parze z dodatkiem cukru i wody / mleka / śmietanki itp. Asortyment kaw do wyboru zaczyna się od kawy po irlandzku z dodatkiem whiskey po włoskie Caffè corretto z brandy lub innym likierem.

A jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak kawa wpływa na Twoje zdrowie, przeczytaj również ten artykuł.

Codzienne delektowanie się tą samą kawą może po pewnym czasie przestać być interesujące. Dlatego świat kawy jest jednym z najlepszych, jeśli chodzi o możliwości eksperymentowania – od odmian ziaren po profile palenia i różne metody przygotowywania, po dodawanie wszystkiego, co przyjdzie na myśl, do własnego napoju kawowego w celu stworzenia nowych smaków. Chociaż początkowo był to kontrowersyjny napój, kawa przeszła przez wiele eksperymentów i nadal jest używana nie tylko samodzielnie, ale także w zestawie z innymi dodatkami. Eksperymentuj i twórz nowe przepisy – kto wie, może staną się one popularne nie tylko wśród Twoich znajomych, ale także – jako część Twojego dziedzictwa kulturowego.

Artykuł powstał we współpracy z Przyjaciele Kawy.